U Evropi, 2022. godine na 21 . septembar koji se obilježava kao Evropski dan djelovanja protiv islamofobije, želimo poručiti sljedeće:
Sve je više političkih stranaka koje promoviraju islamofobne ideje, politike i prakse diljem evropskih država. U porastu je i broj legislativnih mjera koje za cilj imaju da stave po kontrolu nošenja hidžaba i iako se takvi zakoni odnose na sve vjerske simbole, muslimanke nose većinu tog tereta, veoma disproporcionalno. Mediji doprinose u isticanju islamofobnih stereotipa koje potom poistovjećuju s muslimankama. Ovo je naročito štetno kad se fotografije muslimanke koriste u člancima i izvještajima o terorizmu, vjerskoj praksi i rodnoj diskriminaciji. Stoga, sve više raste i osjećaj nesigurnosti koji ograničava u kojim prostorima i društvenim sferama se muslimanke osjećaju komotno. Rizik da postanu žrtve zločina počinjenih iz mržnje je veći za muslimanke, s obzirom na to da ih je lako poistovjetiti s njihovim vjerskim identitetom.
Iako još uvijek živimo u društvu gdje je rodno zasnovana diskriminacija prisutna, brojni primjeri pokazuju da se muslimanke u Evropi suočavaju s još većim teretom i izazovom intersekcijske diskriminacije na dnevnoj osnovi. Muslimanke u Evropi se podjednako suočavaju s nejednakim tretmanom kao i druge žene: razlika u visini plate, rizik da će biti raspoređene u niži platežni razred na tržištu rada, poteškoće u dobijanju zdravstvene zaštite i nasilje su samo neki od problema. Nedavna studija univerziteta Oxford pokazala je da se muslimanke suočavaju s većom dozom diskriminacije nego ostali koji apliciraju na poslove u Njemačkoj, Holandiji i Španiji. Na ovo možemo dodati i posljednju odluku Evropskog suda pravde iz 2021.godine koja je utvrdila da poslodavci na radnom mjestu, pod određenim uvjetima, mogu zabraniti svojim uposlenicima nošenje vidljivih simbola političke, ideološke ili vjerske pripadnosti. Ova odluka je imala direktan negativan utjecaj na već otežanu situaciju kad je u pitanju zapošljavanje muslimanki koje nose hidžab u Evropi. Vjerujemo da to produbljuje diskriminaciju i da je u suprotnosti s Evropskom konvencijom o ljudskim pravima. Također, i veoma specifično vezano za muslimanke, rodno zasnovana diskriminacija je često zamaskirana u nastojanja da se promovira rodna ravnopravnost tvrdeći, naprimjer, da žene koje nose hidžab ne mogu biti slobodne. Ovakvi argumenti muslimankama osporavaju pravo na vlastito određenje i rijetko im dopuštaju da one govore u svoje ime. Stoga, u savremenoj Evropi, suočavamo se sa situacijom gdje se predrasude zasnovane na vjerskoj ili rodnoj osnovi smatraju protivnim zakonu, osim kad su u pitanju muslimanke.
Problem intersekcijske diskriminacije s kojom se suočavaju muslimanke, postavlja se kao jedna od zajedničkih tema unutar djelovanja EFOMW mreže i kao jedno od najznačajnijih pitanja za organizacije članice. Intersekcionalnost pokazuje da različite forme diskriminacije oblikuju jedna drugu, pa primjećujemo da trenutni pravci kojim se nastoji postići rodna ravnopravnost u društvu ne uzimaju u obzir pluralnost identiteta žena i stoga ne adresiraju adekvatno višestruku diskriminaciju sa kojom se žene suočavaju. Žene su pogođene diskriminacijom na različite načine, ovisno o njihovom profilu (koji je određen vjerom, etnicitetom, rodnom pripadnošću, rodnim identitetom, itd.), ali sve su pogođene istim strukturama moći, uključujući patrijarhat, rasizam, islamofobiju i ekonomsku eksploataciju, da pobrojimo samo neke od njih.
Krajem 2021. godine EFOMW je bio dio konsultacijskog procesa za potrebe izrade sada adaptiranog i objavljenog dokumenta: “Generalne preporuke broj 5 za politike prevencije i suočavanja s antimuslimanskim rasizmom i diskriminacijom” Evropske komisije protiv rasizma i netolerancije – ECRI. Tu je islamofobija definirana kao “antimuslimanski rasizam”, time uzimajući u obzir strukturalnu i sistematičnu prirodu islmofobije. Revidirana preporuka politike na nekoliko mjesta ponavlja rodni aspekt antimuslimanskog rasizma/islamofobije i preporučuje vladama EU i država članica da trebaju “garantirati da se muslimanska odjevna praksa ne koristi kao osnov za nepravedni tretman diferencijacije, konkretno kad je usmjeren ka ženama – muslimankama, tako što će nastojati održati fer balans između slobodnog manifestiranja vjere i uvjerenja i legitimnog javnog interesa koji je neophodan u demokratskom društvu, što je i obuhvaćeno paragrafom 2 Člana 9 Evropske konvencije o ljudskim pravima”.
Mi, u Evropskom forumu muslimanki (EFOMW), pozivamo na intersekcijski pristup suprotstavljanju specifičnim formama islamofobije koje pogađaju muslimanke u Evropi. Također, pozivamo i nevladine organizacije diljem Evrope koje rade na unapređenju ljudskih prava i borbi protiv diskriminacije da radimo zajedno na suprotstavljanju rodnoj islamofobiji.
Prijevod s engleskog: Amina Šljivo Bećić
